Kolumna św. Rocha w Załoźcach gotowa!

fot. Piotr Maślanka, obiekt po pracach konserwatorskich, Załoźce, wrzesień 2024 r.

figura św. Rocha w trackie prac, styczeń 2024. fot. Piotr Maślanka

figura Św. Rocha w Załoźcach, lato 2023, fot. Piotr Maślanka

Dzięki środkom otrzymanym w ramach programu MKiDN "ochrona dziedzictwa kultutowego za granicą w 2024 roku wykonano II etap prac przy obiekcie. Prace realizowali konserwatorzy dzieł sztuki - Witold Butkiewicz i Piotr Maślanka pod nadzorem prof. Janusza Smazy. 

Obiekt z racji zewnętrznej ekspozycji, narażony był przez długi czas na działanie szkodliwych warunków atmosferycznych, biologicznych oraz zwiększonej wilgotności. Były one - oprócz uszkodzeń mechanicznych jedną z głównych przyczyn zniszczeń. Pomnik należało poddać kompleksowym zabiegom konserwatorskim oraz stworzyć odpowiednie warunki dla jego dalszej, właściwej ekspozycji – dbać o otoczenie, kosić trawy, przyciąć część konarów zagrażających bezpośrednio figurze oraz odpowiednio dozorować. Stwierdzono konieczność splanowania terenu w bezpośredniej bliskości obiektów w celu odsłonięcia podstawy oraz zminimalizowania zacienienia cokołu.

Informacje o obiekcie

Pomnik podlega ochronie konserwatorskiej na podstawie decyzji ukraińskiego Konserwatora Zabytków w Tarnopolu z dnia 1987- 12-21 r., L. dz. KL-WKZ-5340-106/87, orzekającej wpis do rejestru zabytków pod numerem 345 następującego dobra kultury:  Usytuowany jest w miejscowości Załoźce, gdzie stanowi obiekt lokalnego kultu.

Opisywany obiekt znajduje się w miejscowości Załoźce w obwodzie tarnopolskim w rejonie tarnopolskim ( do 2020 r. był to rejon Zborowski ). Same Załoźce leżą nad Seretem, będącym lewym dopływem Dniestru. Do roku 2019 występowały w zapisach zamiennie pod nazwami Załoźce, Załoźce Stare, Załoźce Nowe. Pierwsze pisane wzmianki o Załoźcach pochodzą z roku 1441. Wzmianka o uznaniu osady za miasto pochodzi z lat 1511/16, kiedy to Marcin Kamieniecki rozpoczął budowę zamku. W mieście funkcjonowała parafia rzymskokatolicka, wchodząca w skład diecezji łuckiej. Okoliczne włości należały w XVIII w. do Stanisława Potockiego, wojewody poznańskiego2. Pod koniec XVIII w. hrabia Ignacy Mączyński ufundował klasztor i szpital Sióstr Miłosierdzia ( Szarytek). Po rozbiorach Załoźce znalazły się w austriackiej strefie wpływów, tracąc jednocześnie prawa miejskie. Od roku 1961 Załoźce są określane jako osiedle typu miejskiego.  Figura św. Rocha nie posiada żadnych widocznych inicjałów albo znaków warsztatowych. Sama klasa rzeźbiarska i późnobarokowa forma pozwalają przypuszczać, że rzeźba należy do kręgu sztuki lwowskiej, którą cechowała znaczna ekspresja formy i doskonały warsztat techniczny.

Zakres prac wykoanych w I etapie [2023 r.]
W 2023 roku usunięto wtórną spoinę cementową z kawałkami piaskowca na którą osadzono figurę. Kolejnym etapem było zabezpieczenie i przygotowanie figury do demontażu. W tym celu zdjęto poluzowaną głowę św. Rocha, osadzoną na metalowym pręcie. Następnie figurę zdemontowano przy użyciu dźwigu o dużym wysięgu i przetransportowano do pracowni na czas prac. Z piaskowcowego posadowienia postumentu zdemontowano  wtórne metalowe barierki. Figurę poddano w pracowni zabiegom biobójczym. W kolejnym etapie prac wykonano oczyszczanie powierzchni kamienia metodami fizykochemicznymi. W tym celu poddano obiekt myciu myjką ciśnieniową. Po myciu obiekt poddano powtórnym zabiegom biobójczym.

Ponadto wykonano ekspertyzę dendrologiczną drzew okalających obiekt w celu przygotowania programu prac pielęgnacyjnych. W wyniku przeprowadzanych badań stwierdzono możliwość zachowania istniejącego drzewostanu.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Nazwa projektu: Prace konserwatorskie przy kolumnie św. Rocha w Załoźcach - etap II

Dofinansowana ze środków z budżetu państwa w wysokości: 70 000 zł
Całkowita wartość projektu 70 000 zł
Data podpisania umowy: 2 sierpnia 2024 r.
Dofinansowano w ramach rządowego programu "Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą" ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Kulturowego

Instytucją Zarządzającą Programem jest Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA